W sercu warszawskiej skarpy, ukryte w cieniu drzew parku im. Marszałka Edwarda Rydza-Śmigłego, wkrótce rozpoczną się intensywne prace nad zabezpieczeniem i przygotowaniem do dalszej konserwacji Elizeum – jednej z najbardziej niezwykłych i tajemniczych budowli stolicy. Wczoraj obiekt został oficjalnie przekazany wykonawcy robót, firmie Renewal Art Sp. z o.o., co oznacza początek długo oczekiwanej inwestycji o wartości blisko 5 milionów złotych.
Pierwszy etap prac skupi się na powolnym, kontrolowanym osuszaniu zabytkowej groty. Do wnętrza Elizeum wprowadzone zostanie suche powietrze dzięki udrożnieniu dawnych przewodów wentylacyjnych oraz montażowi elektrycznych wentylatorów. Proces ten musi przebiegać bardzo ostrożnie – zbyt szybkie osuszanie mogłoby doprowadzić do spudrowania zabytkowej cegły. Dlatego przez kolejne sześć miesięcy zespół specjalistów – w skład którego wchodzą przedstawiciele Stołecznego Zarządu Rozbudowy Miasta, Biura Stołecznego Konserwatora Zabytków, Zarządu Zieleni Warszawy, a także projektanci, konstruktorzy i konserwatorzy – będzie na bieżąco monitorować efekty przewietrzania podziemnej budowli.
Dopiero po zakończeniu tego etapu przystąpiono do wykonania właściwej izolacji przeciwwilgociowej. Co istotne, zostanie ona wykonana zgodnie z historycznymi rozwiązaniami – z użyciem naturalnej gliny, materiału, który pierwotnie pełnił tę funkcję już w XVIII wieku. Termin zakończenia całej inwestycji zaplanowano na połowę 2028 roku. Prace są współfinansowane z „Rządowego Programu Odbudowy Zabytków”, a za koncepcję architektoniczno-konserwatorską odpowiada FestGrupa – pracownia specjalizująca się w ochronie dziedzictwa architektonicznego.
Ważnym aspektem renowacji Elizeum jest również ochrona lokalnej fauny. W zabytkowej grocie od lat zimują nietoperze z gatunku nocek Natterera. Podczas zimowej inwentaryzacji w styczniu 2025 roku naliczono 23 osobniki. W związku z planowanymi pracami ich dalszy pobyt w Elizeum stał się niemożliwy. Dla tych nocnych mieszkańców Warszawy powstanie jednak specjalne, zastępcze siedlisko w postaci prefabrykowanej betonowej komory ukrytej w skarpie nieopodal zabytku – nowe hibernakulum zapewni im bezpieczeństwo i spokój w kolejnych latach.
Elizeum to prawdziwa perła warszawskiej architektury. Powstało pod koniec XVIII wieku z inicjatywy księcia Kazimierza Poniatowskiego, brata króla Stanisława Augusta. Projekt podziemnej rotundy powierzono jednemu z najwybitniejszych architektów tamtego okresu – Szymonowi Bogumiłowi Zugowi. Budowla została wkomponowana w skarpę i pełniła funkcję ekskluzywnego miejsca spotkań, przyjęć i zabaw. Zlokalizowana przy ulicy Książęcej, do dziś fascynuje historyków i miłośników miejskich tajemnic. Teraz, po latach zaniedbań i ograniczonej dostępności, zyskuje szansę na nowe życie i powrót do należnej jej rangi.
