Marek Bieńczyk z tytułem Warszawskiego twórcy 2025

Marek Bieńczyk, jeden z najbardziej wyrazistych i niepodrabialnych głosów współczesnej literatury polskiej, został uhonorowany tytułem Warszawskiego Twórcy – wyjątkowym wyróżnieniem przyznawanym za całokształt pracy artystycznej. Jury 18. Nagrody Literackiej Warszawy jednogłośnie uznało, że to właśnie Bieńczyk zasługuje w tym roku na to prestiżowe miano. Oficjalne wręczenie nagrody – a wraz z nią również czeku na 100 tysięcy złotych – odbędzie się podczas finałowej gali 14 czerwca w warszawskim kinie Iluzjon.

W ten sposób autor dołącza do grona uznanych pisarek i pisarzy, którzy wcześniej zostali wyróżnieni tym tytułem – m.in. Tadeusza Konwickiego, Janusza Głowackiego, Hanny Krall, Ernesta Brylla czy Joanny Papuzińskiej. Bieńczyk, jako eseista, prozaik, tłumacz i historyk literatury, konsekwentnie buduje mosty między refleksją egzystencjalną a światem literackim. Jego teksty są głęboko zanurzone w tematach straty, przemijania i melancholii, lecz równocześnie emanują pragnieniem życia, poszukiwaniem sensu i uważnością na codzienność.

Jurorzy podkreślają, że Bieńczyk stworzył swój własny język eseju – idiom, który nie ma odpowiedników w polskiej literaturze. To właśnie on – jak napisano w uzasadnieniu – wykreował autorski podgatunek eseju, w którym osobiste przeżycia i filozoficzna refleksja splatają się z literackim kunsztem. Warszawa odgrywa w jego twórczości szczególną rolę – miasto nie tylko stanowi tło dla opowieści, ale staje się przestrzenią symboliczną, nasyconą wspomnieniami, emocjami i historią. W najnowszym zbiorze „Rondo Wiatraczna” Bieńczyk ukazuje Grochów jako mityczną krainę dzieciństwa – miejsce czułe, osobiste i zarazem uniwersalne.

Bieńczyk to postać niejednoznaczna – wykształcony historyk literatury, znawca romantyzmu, pracownik Instytutu Badań Literackich PAN, a jednocześnie tłumacz literatury francuskiej, autor przekładów dzieł Milana Kundery, Emila Ciorana i Rolanda Barthes’a. W jego dorobku znajdują się zarówno powieści – jak „Terminal” czy „Tworki” – jak i eseje: „Melancholia. O tych, co nigdy nie odnajdą straty”, „Jabłko Olgi, stopy Adama”, „Książka twarzy”, „Kontener” i wspomniane już „Rondo Wiatraczna”. Jego pisarstwo jest erudycyjne, ale nie hermetyczne – to literatura, która stawia pytania i nie udaje, że zna odpowiedzi.

Tegoroczna Nagroda Literacka Warszawy przyznawana jest już po raz osiemnasty. Choć współczesna formuła funkcjonuje od 2008 roku, jej korzenie sięgają jeszcze okresu międzywojennego. To jedna z najważniejszych nagród literackich w Polsce, której misją jest wskazywanie czytelnikom wartościowych tytułów minionego roku. Nominacje zgłaszają czytelnicy, bibliotekarze, wydawcy i księgarze, a nagrody przyznawane są w pięciu kategoriach: proza, poezja, literatura dziecięca, książka o Warszawie oraz komiks i powieść graficzna. Organizatorem konkursu jest Miasto Stołeczne Warszawa.

Z okazji tegorocznej edycji powstaje również specjalne wydanie internetowego „Dwutygodnika”. Jego premiera przewidziana jest na 10 czerwca, a już teraz na stronie magazynu można przeczytać wywiad z Markiem Bieńczykiem, w którym opowiada o pisaniu, języku i znaczeniu literatury. Patronat medialny nad wydarzeniem objęły Trójka Polskie Radio, Lubimyczytać.pl, Booklips.pl oraz MINT Magazine, a partnerami są Muzeum Karykatury i „Dwutygodnik”.

Fot. UM Warszawa