82. rocznica powstania w Getcie Warszawskim i papierowe żonkile

19 kwietnia, Warszawa ponownie zatrzyma się na chwilę refleksji, by oddać hołd bohaterom i ofiarom powstania w getcie warszawskim. W samo południe, jak co roku, przed Pomnikiem Bohaterów Getta odbędą się główne uroczystości upamiętniające wydarzenia sprzed 82 lat. Tego dnia przestrzeń stolicy napełni się symbolami pamięci – syrenami, które na minutę przerwą codzienność, i żółtymi żonkilami, które wolontariusze będą rozdawać przechodniom na ulicach miasta. Te papierowe kwiaty mają głęboko zakorzenione znaczenie – symbolizują nie tylko pamięć i szacunek, ale również nadzieję, która nie zgasła nawet w najciemniejszych chwilach okupacji.

Uroczystości przy Pomniku Bohaterów Getta na warszawskim Muranowie rozpoczną się punktualnie o godzinie 12:00. Chwilę później uczestnicy symbolicznego Marszu Pamięci złożą kwiaty w miejscach pamięci związanych z historią getta warszawskiego, w tym również pod pomnikiem Umschlagplatz – miejscu, z którego tysiące warszawskich Żydów zostało wywiezionych do obozu zagłady w Treblince.

Centralnym punktem obchodów jest akcja społeczna „Żonkile”, organizowana przez Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. Tego dnia setki wolontariuszy i wolontariuszek wręczać będą przechodniom papierowe żonkile – kwiaty, które na trwałe zapisały się w historii dzięki Markowi Edelmanowi, jednemu z dowódców Żydowskiej Organizacji Bojowej. Co roku 19 kwietnia składał on bukiet żółtych kwiatów pod Pomnikiem Bohaterów Getta, upamiętniając swoich towarzyszy broni. Żonkile, które otrzymywał od anonimowej osoby, stały się symbolem cichej obecności, pamięci i ciągłości. Dziś są też symbolem edukacji i zaangażowania, które mają przypominać, że pamięć o tamtych wydarzeniach nie może zniknąć.

W ramach obchodów, dokładnie w południe, w całej Warszawie zabrzmią syreny alarmowe. Przez jedną minutę, w formie ciągłego sygnału, będą przypominać o heroizmie tych, którzy w kwietniu 1943 roku stanęli do walki bez nadziei na zwycięstwo, ale z niezłomną wolą zachowania godności.

Historia powstania w getcie warszawskim to jeden z najtragiczniejszych, ale i najbardziej bohaterskich rozdziałów w dziejach Warszawy. W 1940 roku, kiedy Niemcy stworzyli getto, ogrodzili murem część miasta i stłoczyli tam niemal pół miliona Żydów. Przez dwa lata mieszkańcy getta umierali z głodu, chorób i z rąk oprawców. Latem 1942 roku rozpoczęła się wielka akcja likwidacyjna – do Treblinki wywieziono wtedy około 300 tysięcy ludzi. Ci, którzy przetrwali, postanowili walczyć. 19 kwietnia 1943 roku, w przeddzień żydowskiego święta Pesach, kiedy Niemcy przystąpili do ostatecznej likwidacji getta, wybuchło zbrojne powstanie. Żydowskie organizacje bojowe pod dowództwem Mordechaja Anielewicza stawiły opór niemieckim siłom. Walki trwały blisko miesiąc. Choć powstanie zakończyło się klęską, jego znaczenie moralne i symboliczne nie podlega dyskusji. Był to pierwszy tego rodzaju zryw zbrojny w okupowanej Europie – akt desperacji, odwagi i niezłomności.

Fot. POLIN